Enflasyon Düzeltmesinde Temel İlkeler ve Özellikli Durumlar

Temel İlkeler :

• Yabancı para üzerinden yapılan işlemler VUK’a göre değerlemeye devam edecekler, bunlar için ayrıca düzeltme yapmayacaklardır. 

• Yabancı paralar ile yabancı para cinsinden ifade edilen kıymetler (alacak ve borç senetleri gibi) parasal kıymet olarak kabul edilecektir.

• Karşılıklar, bağlı oldukları iktisadi kıymete göre parasal ya da parasal olmayan ayrımına tabi tutulacaktır. 

• Düzeltme işlemine tabi olacak karşılıklar VUK’a göre ayrılması mümkün olan karşılıklardır. 

• Hisse senetleri esas itibarıyla parasal olmayan bir iktisadi kıymettir ve düzeltme/taşıma katsayısı ile çarpılmak suretiyle düzeltme işlemi gerçekleştirilecektir.

• İşletmelerin aktifinde bulunan yabancı para cinsinden hisse senetleri, iştirakler ve avanslar düzeltme tarihindeki döviz kuru ile düzeltilecektir. Bunlar için enflasyon düzeltmesi yapılmayacaktır. 

• İktisadi işletmeye dâhil olup düzeltme işlemine konu olan parasal olmayan kıymetlerin, işletme ile aidiyeti, düzeltmeye esas tarih ve bedellerinin tevsiki zorunludur

Özellikli Durumlar :

• Karşılık hesapları, ayrıldığı kaynağın, parasal olan veya olmayan kıymet olup olmamasına göre, enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacaktır. 

• İşletmelerin aktifinde bulunan yabancı para cinsinden hisse senetleri, iştirakler ve avanslar düzeltme tarihindeki döviz kuru düzeltmeye tabi tutulacaklardır. 

• Faydalı ömür süresi dolmuş olan ve iz bedelle takip edilen ATİK’ler ve bunların birikmiş amortismanlarını düzeltmeye tabi tutmak ihtiyaridir.

Devamını Oku

Enflasyon Düzeltmesi Yapacak ve Yapmayacak Olanlar !

Enflasyon Düzeltmesi Yapacak Olanlar:

 • Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri (kollektif, adî komandit ve adî şirketler dâhil), 

• Kurumlar vergisi mükellefi olan iş ortaklıkları, 

• Kurumlar vergisi mükellefi olan ve bilanço esasına göre defter tutan iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları ile bunların bünyesindeki işletmeler,

• Kamu kurum ve kuruluşlarına bağlı kurumlar vergisi mükellefi olan ve bilanço esasına göre defter tutan iktisadi kamu müesseseleri, 

• Dernek ve vakıflara bağlı iktisadi işletmeler, 

• Gelir/kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmakla birlikte kazançları gelir veya kurumlar vergisinden istisna olan, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler.

İhtiyari Durum :

• Kurumlar vergisinden muaf olan ve bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin enflasyon düzeltmesi yapmaları zorunluluğu bulunmayıp, 

• İhtiyari olarak düzeltme yapmaları mümkündür.

Enflasyon Düzeltmesi Yapmayacak Olanlar:

• Kazançlarını işletme hesabı esasına göre tespit eden mükellefler (zirai işletme hesabı dâhil), 

• Serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabı mükellefler. 

• Ancak, amortismana tâbi iktisadi kıymetlerini düzeltilmiş tutarları üzerinden amortismana tâbi tutabilirler.

• Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefler, 

• Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen, ancak Türk para birimiyle kayıt yapmaya dönen mükelleflerden, Türk para birimiyle kayıt yapmaya başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi geçmemiş olanlar. 

• Bilanço esasına göre defter tutmayan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri.

Devamını Oku

Enflasyon Düzeltmesi Nedir? -Basit ve Örnekli Anlatım-

• Enflasyon, bir ekonomide mal ve hizmet fiyatlarını temsil eden fiyatlar genel düzeyinin sürekli ve istikrarlı bir şekilde artış gösterdiği ekonomik olgudur. 

• Fiyatlar genel düzeyindeki artışlar bir taraftan ulusal para biriminin alım gücünü azaltırken diğer taraftan ulusal para birimi ile ifade edilen ve alım satıma konu olan mal ve hizmetlerin fiyatlarını artırmaktadır. 

• Enflasyon düzeltmesi; parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarlarının düzeltme katsayısı ile çarpılması suretiyle, mali tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanmasıdır. (VUK mük. 298/A)

• Genel anlamda enflasyon düzeltmesi, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle gerçek durumu ifade edemeyen mali tabloların, gerçek durumu ifade eder hale gelmelerini sağlamak üzere düzeltme işlemine tabi tutulmasıdır. (Taslak Tebliğ, md. 4)

• Enflasyon düzeltmesi, mali tablolarda yer alan parasal olmayan kıymetlerin Türk Lirası değerlerinin, tablonun ait olduğu tarihteki değerine yükseltilmesidir. 

• Düzeltme, parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarlarının düzeltme katsayıları ile çarpılması suretiyle gerçekleştirilir. 

• Sadece bilanço enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.

• 2021 yılı için endeksin 250, 2022 yılı için endeksin 550 olduğu varsayılmıştır. Buna göre düzeltme katsayısı 2,2 (550 ÷ 250) olmaktadır. Bu düzeltme katsayısı ile bilançodaki parasal olmayan kalemler aşağıdaki şekilde enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaktadır.

Devamını Oku

Enflasyon Düzeltmesi İşlemlerine Esas Tarihler

Düzeltme İşlemine Esas Tarihler 

• Devir, nev’i değişikliği ile tam ve kısmi bölünme işlemlerinde iktisadi kıymetlerin düzeltmeye esas tarihi; devir tarihi değil söz konusu kıymetlerin ilk şirketin kayıtlarına intikal ettiği tarih olacaktır.

• Kayıtlara giriş tarihi yıl olarak belli olan ancak ay olarak belli edilemeyen kıymetler için ilgili kıymetin işletme bünyesine girdiği yılın ilk ayı. 

• Kayıtlara giriş tarihi yıl olarak belli edilemeyen iktisadi kıymetler için ise işletmenin kurulduğu yılın ilk ayı.

• Daha önce enflasyon düzeltmesine tabi tutulan en son bilançoda yer alan kıymetler için 31.12.2004 tarihi.

Satın Alma Tarihi
Alış Bedeli ile Değerlenen Menkul Kıymetler
Alış Bedeli ile Değerlenen Mali Duran Varlıklar

Defterlere Kayıt Tarihi
İlk Madde ve Malzeme Stokları
Ticari Mallar Stokları
Yarı Mamul Stokları
Mamul Stokları
Yıllara Sâri İnşaat ve Onarım İşlerinde Maliyeti Oluşturan Unsurlar
Yıllara Sâri İnşaat ve Onarım Hakedişleri
Gelecek Aylara ve Yıllara Ait Giderler
Maddi Duran Varlıklar
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
Haklar
Şerefiyeler
Özel Fonlar
Kâr Yedekleri

Tahsil / Ödeme Tarihi
Parasal Olmayan Alınan / Verilen Depozito ve Teminatlar
Parasal Olmayan Alınan / Verilen Avanslar
Nakit Olarak Ödenmiş Sermaye
Hisse Senetleri İhraç Primleri
Hisse Senedi İptal Kârları
Nakdi Sermaye Karşılığı Alınan Hisse Senetleri 

Mülkiyetin İntikal Ettiği Tarih
Ayni Sermaye Olarak Konulan Kıymetler

Tescil Tarihi
Kâr Yedekleri, Geçmiş Yıl Kârları ve Net Dönem Kârının, Parasal Olmayan Kıymet Olarak Kabul Edilecek Fonların, Özsermaye Kalemlerine Ait Fark Hesaplarının Sermayeye İlave Edilmesi Dolayısıyla Artırılan Sermaye 

Sermaye Olarak Konulan Kıymetlerin Mülkiyetinin İntikal Ettiği Tarih
Ayni Sermaye Karşılığı Alınan Hisse Senetleri 

İştirak Edilen Şirket Sermayesinin Tescil Tarihi
Temettü Karşılığı Alınan Hisse Senetleri  

Bağlı Oldukları İktisadi Kıymet İçin Belirlenen Tarihler
Parasal Olmayan Karşılıklar 

Devamını Oku

Enflasyon Muhasebesi Öncesi Hazırlık Çalışmaları

Enflasyon Düzeltmesi Öncesi Hazırlık Çalışmaları

Stoklar İçin Yapılması Gereken Hazırlıklar 

• Stokların maliyetinde finansman gideri bulunup bulunmadığı kontrol edilir. 

• Stokların düzeltilmesinde kullanılacak yöntem belirlenir. 

• Gerçek yöntem kullanılacak ise satıştan iadelerin olup olmadığı kontrol edilir. Eğer satış iadesi satış iptali niteliğinde ise (tekrar eski maliyet bedeli ile stok hesabına iade edildiyse) düzeltme için stok kaleminin iade tarihi değil, işletmeye ilk giriş tarihi dikkate alınmalıdır. 

• Toplulaştırılmış yöntemin kullanılmasına karar verilmesi durumunda hangi toplulaştırılmış yöntemin uygulanacağı belirlenir.

• Stok devir hızı yöntemi kullanılacak ise bu stok kalemlerinin bir yıl önceki dönem sonu stok miktarı ve yıl içinde alış tutarları tespit edilir. 

• Toplulaştırılmış yöntemin kullanılmasına karar verilmesi durumunda ROFM ayrıştırılması yapılıp yapılmayacağına karar verilir. (Toplulaştırılmış yöntem kullanılması durumunda ROFM hesaplaması yapılıp yapılmayacağı mükellefin seçimine bırakılmıştır.) 

• ROFM ayrıştırılmasına karar verilmesi durumunda stokların maliyetlerine intikal ettirilen finansman maliyetlerini hesaplama yöntemi belirlenir.

Sabit Kıymetler İçin Yapılması Gereken Hazırlıklar 

• Sabit kıymetlerin yeniden değerlemeye tabi tutulup tutulmadığı kontrol edilerek düzeltmeye esas tutarlar ve tarihler belirlenir. 

• Sabit kıymetlerin maliyetinde finansman gideri bulunup bulunmadığı kontrol edilir. 

• Sabit kıymetlerin maliyetinde finansman gideri bulunuyorsa reel olmayan finansman maliyeti hesaplama yöntemi belirlenir.

Sermaye Hesapları İçin Yapılması Gereken Hazırlıklar 

• Ödenmiş sermayeyi oluşturan kuruluş ve sermaye arttırımlarının tarih ve tutarları tespit edilir. 

• Sermayeye eklenen unsurlar düzeltemeye tabi olan ve olmayan şeklinde sınıflandırılır. 

• Sermayeye eklenen ve düzeltmeye tabi olan unsurların tescil tarihleri tespit edilir.

Avanslar İçin Yapılması Gereken Hazırlıklar 

• Verilen avanslar var ise gelecekte alınacak bir emtia karşılığı verilmiş olup olmadığı tespit edilir. 

• Alınan avanslar var ise, gelecekte teslim edilecek bir emtia karşılığı alınmış olup olmadığı tespit edilir.

Devamını Oku

Enflasyon Muhasebesinin Vergisel Etkileri

Enflasyon Düzeltmesinin Vergi Etkisi

• 31.12.2023 tarihi itibariyle yapılacak olan enflasyon düzeltmesinin 2023 yılına ilişkin gelir ve kurumlar vergisi matrahı üzerinde hiçbir etki olmayacaktır. 

• Gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri enflasyon düzeltilmesi yapılmamış bilançolar üzerinden hazırlanacaktır. 

• 31.12.2023 tarihi itibariyle yapılan enflasyon düzeltmesi sonucu meydana gelen Enflasyon Düzeltmesi Kârları/Zararları, Geçmiş Yıllar Kârları/Zararları olarak muhasebeleştirilecektir.

• Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmayacak, geçmiş yıl zararı ise indirilebilir zarar olarak kabul edilmeyecektir. 

• Ancak, 2023 ve önceki dönemlere ilişkin mali zararların düzeltilmemiş tutarları (mukayyet değerleri) ile indirim konusu yapılabilecektir. 

• 2023 hesap dönemine ait gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin ekinde, 31.12.2023 tarihi itibariyle enflasyon düzeltmesi yapılmış olan bilançolar ile enflasyon düzeltmesi öncesi bilançoların her ikisi birden ibraz edilecektir.

• Enflasyon düzeltmesine ilişkin vergili süreç 2024/1. geçici vergi döneminden itibaren başlayacaktır. 

• 2024 ve enflasyon düzeltmesi koşullarının devam ettiği sonraki yıllarda gelir ve kurumlar vergisi matrahı enflasyon düzeltmesi uygulanmış bilançolar üzerinden tespit edilecektir.

Devamını Oku

Enflasyon Muhasebesi 2023: VUK Genel Tebliğ Bölüm Başlıkları

 

VUK Genel Tebliğ Taslağı Maddeleri, Bölümleri ve Ekleri aşağıdaki şekilde özetlenmiştir:

 • 59 madde ve 3 ek.
– Ek 1- Parasal Kıymetler
– Ek 2- Parasal Olmayan Kıymetler
– Ek 3- ROFM İhtiva Eden Kıymetler 

• 1. Bölüm: Başlangıç Hükümleri
• 2. Bölüm: Enflasyon Düzeltmesinin Mahiyeti ve Genel Esasları
• 3. Bölüm: 2023 Hesap Dönemi Sonuna Ait Bilançosunun Düzeltilmesi
• 4. Bölüm: 2024 ve Sonraki Hesap Dönemlerinde Enflasyon Düzeltilmesi İşlemleri
• 5. Bölüm: Münhasıran Sürekli Olarak İşlenmiş Altın, Gümüş Alım-Satımı ve İmali ile İştigal Edenler
• 6. Bölüm: Diğer Hususlar

Devamını Oku

BES Sistemindeki Birikimlerinizi Sistemden Çıkmadan Kısmi Olarak Alabilirsiniz

BES’e ilişkin yönetmelik değişikliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Böylelikle Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) kısmen ödeme hakkının kullanımına ilişkin temel esaslar belirlendi. Buna göre artık katılımcılar, sözleşmelerini sonlandırmadan, konut alımı, evlenme, doğal afet ve eğitim gibi durumlarda birikiminin yüzde 50'sini kullanabilecek. Kısmen ödeme tutarı ise başvuru sonrasında gerçekleşecek. Devlet katkısının oranı da talep durumuna göre değişecek.

Doğal afet durumlarında süre şartı olmayacak

Doğal afet durumunda kısmen ödenen tutarın yüzde 25'i oranında devlet katkısı verilecek. Bu durumunda kısmen ödeme için süre şartı aranmayacak.

Öğrenciler 21 yaşını aşmamış olmalı

Eğitim halinde yapılan kısmen ödemelerde sözleşme sonlandırma süresi 4 yıl olacak. Öğrenciler, 4 yıl boyunca kendi hesabından kısmen ödeme alarak eğitim masraflarında kullanabilecek.

Kısmi ödemeden aylık veya yıllık ödemeli gelir sigortası ürünü olarak faydalanılacak. Katılımcı, 21 yaşını aşmamış olmak koşuluyla Türkiye’de faaliyet gösteren üniversitelerin herhangi bir örgün eğitim lisans programına kayıtlı olması halinde başvuruda bulunabilecek. Başvuru sırasında katılımcı, e-Devlet üzerinden alınmış öğrenci belgesinin bir nüshasını şirkete ibraz edecek.

Evlilik veya konut alımı halinde kısmen ödeme

Katılımcılar ayrıca konut alımı veya evlenme durumlarında sözleşmesinden kısmen ödeme başvurusunda bulunabilecek.

Konut alımı için faydalananlar, kendi adına en az yüzde 50 sahiplik payını gösteren tapu belgesinin bir nüshasını şirkete ibraz edecek.

Evlilik için faydalanan katılımcılar ise evlendiğini gösteren nüfus kayıt örneğinin bir nüshasını şirkete ibraz edecek.

Sözleşmelerin en az 5 yıl yürürlükte olması gerekiyor

Kısmi ödemeden sözleşmeleri en az 5 yıl yürürlükte olan ve katkı payını ödemiş katılımcılar faydalanabilirken, her 5 yılda bir kısmi ödeme imkanından yararlanılabilecek. Öte yandan kısmen ödeme başvurusu yapanlar, sözleşmelerini 3 yıl boyunca sonlandıramayacak.

Yönetmelik ise 6 ay sonra yürürlüğe girecek ve yönetmelik hükümlerini Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu yürütecek. 

Devamını Oku