İnşaat Muhasebesi Hesap Planı

- GİRİŞ
İnşaat muhasebesinin çeşitliliği ve özellik arz eden yönlerinin başında kullanılan hesapları gelmektedir. Ancak birçok meslek mensubunun kafasında soru işaretleri bırakan bazı hususlar da hala tam olarak aydınlanmış değildir.

II- NASIL BİR HESAP PLANI KULLANILMALI?
İnşaat muhasebesi için kullanılacak hesap planı öncelikle yapılan işin niteliğine göre değişmektedir. Bunun için yapılacak işin Yıllara Sari İnşaat Ve Onarım İşi mi? Başladığı yılda biten bir taahhüt işi mi? Veya vadeli satış yapılan bir konut işi mi olduğunun tespit edilmesi gerekmektedir.

III- KULLANILACAK HESAPLARDA ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR
Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşlerinin maliyetlerinin takibi için kullanılacak hesaplar 150, 710,170 ve 350 hesaplardır.
Bunun yanında Yıllara Sari İnşaat ve Onarım işi olmayıp başladığı yıl biten inşaatlar için 150, 710,720 ve 730 hesapların kullanılması gerekmektedir.


IV- YILLARA SARİ İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNDE KULLANILACAK HESAPLAR
Yıllara sari inşaat ve onarım işleri için kullanılacak hesapları aşağıda detaylı olarak açıkladık. Burada bilinmesi gereken önemli bir husus 150- İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ hesabının kullanılması gerektiğidir. Birçok meslek mensubu özellikle bu hesabı çalıştırmadan direkt 710- HİZMET ÜRETİM MALİYETİ hesabını kullanmaktadırlar. Oysa 31 Aralık tarihinde 100 ton demir faturasını 710 hesaba kaydederek sanki bir günde kullanılmış gibi gider yazmak yanlış ve hatalı bir kayıt olacaktır.

150- İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
Bu hesap alınan inşaat malzemelerinin izlendiği hesaptır. İnşaatın yapımı için gerekli olan demir, çimento, tuğla, kum, çakıl, kereste vs. Malzemelerin stoklara alındığı ve buradan gider yerlerine dağıtıldığı hesaptır. Hesabın alt hesaplarını açmadan önce birden fazla inşaatı aynı anda yapan inşaat şirketleri için
150.01 – A Şantiyesi
150.02 – B Şantiyesi
şeklinde alt hesaplar açmakta yarar vardır. Şantiye hesaplarının alt hesabı olarak ise
150.01.001- İnşaat Demiri
150.01.002- Hazır Beton
150.01.003- Kalıp Malzemesi
gibi alt hesaplar açarak hangi malzemeden ne kadar kullanıldığının takip edilmesi mümkündür. Özellikle muhasebe bürolarında defteri tutulan inşaat şirketlerinin bu şekilde hesap planı oluşturmaları daha da önemlidir. Zira uygulamada karşımıza sık sık çıkan bir sorun inşaat bitiminde maliyetler hesaplanırken bir de bakıyoruz ki hiç demir alınmadan sadece betontan bir bina bitirilmiş veya çatı yapılırken inşaatın hafriyatı alınabilmektedir.
Alınan inşaat malzemeleri bu hesabın BORÇ tarafına kayıt edildikten sonra kullanılan malzemeler sarf fişleri düzenlendikten sonra 710 hesaba virman yapılır.

710- GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşleri yapan şirketler için oluşturulması olmazsa olmaz hesapların başında 710- Genel Üretim Giderleri Hesabı gelmektedir. Hesabın alt hesaplarını ve işleyişini daha anlaşılır bir şekilde şöyle açıklayabiliriz.

710.01- A ŞANTİYESİ
710.01.01- İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
710.01.01.01- İNŞAAT SARF MALZEMELERİ
710.01.01.01.01- İnşaat Demiri
710.01.01.01.02- Hazır Beton
710.01.02- DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
710.01.02.01- ŞİRKET ÇALIŞANLARI İLE YAPILAN İŞÇİLİKLER
710.01.02.01.01-Brüt Ücretler
710.01.02.01.02- SSK İşveren Payları
710.01.02.01.03- İşsizlik Sigortası İşveren Payları
710.01.02.02- DIŞARIDAN ALINAN İŞÇİLİK HİZMETLERİ
710.01.02.02.01- Kaba İnşaat İşçiliği
710.01.02.02.02- Dış Cephe Kaplama İşçiliği
710.01.02.02.03- Boya İşçiliği
710.01.03- GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
710.01.03.01- ŞANTİYE HARCAMA GİDERLERİ
710.01.03.01.01- Tedaş Elektrik Giderleri
710.01.03.01.02- Yemek Giderleri
710.01.03.01.03- Reklam Giderleri
710.01.03.02- DIŞARIYA YAPTIRILAN MALZEMELİ İŞÇİLİK GİDERLERİ
710.01.03.02.01- Fayans ve Seramik İşleri
710.01.03.02.02- Mekanik Tesisat İşleri
710.01.03.02.03- Elektrik Tesisat İşleri
710.01.03.02.04- Hafriyat İşleri

Yukarıdaki hesap planından da anlaşılacağı gibi her bir gider grubu için ayrı bir hesap açmak gerekmektedir. Hesapları bu şekilde gruplamanın amacı hangi gider grubu için ne kadarlık bir harcamanın yapıldığının tespit edilmesinin yanında Asgari İşçilik gibi bir takım hesaplamaların kayıtları üzerinden rahatlıkla yapılabilmesinin sağlanmasıdır.

710 hesabı üç ana gurpta toplamış bulunmaktayız. Bunlar inşaat maliyetlerinin takibi için İlk Madde ve Malzeme Giderleri, Asgari İşçilik Hesaplarının Takibi İçin Direkt İşçilik Giderleri ve İnşaat Giderleri ile Dışarıya yaptırılan işlerin takiplerinden oluşmaktadır.

Bu hesapları yıl sonunda 741- HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI ile kapatarak 170- YILLARA SARİ İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ hesabında alt hesapları ile birlikte açmak gerekmektedir.

350- YILLARA SARİ İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ HAKEDİŞLERİ
Yıllara Sari İnşaat ve Onarım işleri yapan firmaların yapmış oldukları hakedişlerin karşılığında düzenlemiş oldukları faturalırın izleneceği hesaplardır. İşin bitiminde bu hesapta biriken tutar 600- YURT İÇİ SATIŞLAR hesabına virman yapılarak kapatılır.

170- YILLARA SARİ İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ
Yıllara Sari İnşaat ve Onarım işlerinin 710 hesaplardan gelen tutarları bu hesaplarda izlenir. İşin bitiminde 620- SATILAN HİZMET MALİYETİ hesabına virman yapılarak kapatılır.

V- YILLARA SARİ OLMAYAN TAAHHÜT İŞLERİNDE KULLANILACAK HESAPLAR
Birçok meslek mensubunun yapılan işin inşaat işi olduğunu öğrenir öğrenmez 710- HİZMET ÜRETİM MALİYETİ hesabı kullanma gibi bir yanılgıya düştüklerini görmüş bulunmaktayız. Oysa ki yapılan işin Yıllara sari inşaat ve onarım işi olmaması durumunda kullanılacak hesap 710, 720 ve 730 no.lu hesaplardır. Bu hesaplar ilgili hesap döneminde Kar/Zarar hesaplarına aktarılarak vergilendirildiğinden Yıllara Sari İnşaat ve Onarım işi dışında kalan tüm taahhüt işlerinin bu hesaplarda izlenmesi gerekmektedir.
Yukarıda 710- HİZMET ÜRETİM MALİYETİ hesabının alt hesaplarını bu hesaplardan esinlenerek oturtmuştuk. Bu hesapları da aynı mantıkla alt hesaplara şu şekilde açabiliriz.

710.01- A ŞANTİYESİ
710.01.01- İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
710.01.01.01- İNŞAAT SARF MALZEMELERİ
710.01.01.01.01- İnşaat Demiri
710.01.01.01.02- Hazır Beton
720.01.01- DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
720.01.01.01- ŞİRKET ÇALIŞANLARI İLE YAPILAN İŞÇİLİKLER
720.01.01.01.01-Brüt Ücretler
720.01.01.01.02- SSK İşveren Payları
710.01.01.01.03- İşsizlik Sigortası İşveren Payları
720.01.01.02- DIŞARIDAN ALINAN İŞÇİLİK HİZMETLERİ
720.01.01.02.01- Kaba İnşaat İşçiliği
720.01.01.02.02- Dış Cephe Kaplama İşçiliği
720.01.01.02.03- Boya İşçiliği
730.01.01- GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
730.01.01.01- ŞANTİYE HARCAMA GİDERLERİ
730.01.01.01.01- Tedaş Elektrik Giderleri
730.01.01.01.02- Yemek Giderleri
730.01.01.01.03- Reklam Giderleri
730.01.01.02- DIŞARIYA YAPTIRILAN MALZEMELİ İŞÇİLİK GİDERLERİ
730.01.01.02.01- Fayans ve Seramik İşleri
730.01.01.02.02- Mekanik Tesisat İşleri
730.01.01.02.03- Elektrik Tesisat İşleri
Yukarıdaki hesap gruplarında ve alt hesaplardan da anlaşılacağı gibi her bir şantiye için bu hesap planını çoğaltabiliriz. Böylece her bir şantiyenin maliyetini detaylı bir şekilde mizanımızda rahatlıkla görebiliriz.

VI- SONUÇ
Taahhüt işlerini yıllara sari ve yıllara sari olmayan taahhüt işleri olarak iki gruba ayırabiliriz. Bu ayrımdan sonra kullanacağımız hesap planını yukarıdaki örneklere göre kendi şirketimize uyarlamamız mümkündür. Bunun yanında hem Yıllara Sari İnşaat ve Onarım işlerini ve hem de aynı yıl içersinde taahhüt işlerini yapan firmalar için de bu hesap planının rahatlıkla uygulamamız mümkündür. Bu sayede aradan yıllar geçse de hangi işi yıllara sari hangi işi aynı yıl içersinde bitirdiğimizi hesap planımızda kullandığımız hesaplara bakarak rahatlıkla tespit etmemiz mümkün olur.

Ve en önemlisi asgari işçilik hesaplaması yapılacağı zaman defter kayıtlarımız üzerinden çok rahatlıkla bu hesaplamayı yapabilir, vergi incelemelerinde ise inceleme elemanına yaptığımız işin izahatını yıllar geçse de rahatlıkla yapabiliriz.