İŞten Ayrılış Bildirgesini Zamanında Vermemenin Cezası

İşe giren ve çıkan işçileri sgk’ya bildirmeyi unutmayın

 Mali müşavirlik yapan bir okuyucumuz SGK tarafından Ağustos 2008 ayı içinde çıkarılan “Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği”ne göre "On günlük süre dolmadan aylık prim ve hizmet belgesi verilmiş ise ayrıca sigortalı işten ayrılış bildirgesi verilmez" hükmüne göre yedi sigortalının işten çıkış bildirgesini SGK’ya bildirmemiş.

Söz konusu yönetmelikte 1 Ağustos 2009 tarihinden geçerli olarak değişiklik yapılmıştır. Bu değişikliğe göre işçi çıkışlarının on gün içinde herhangi bir şarta bağlı olmaksızın kesin olarak SGK’ya verilmesi gerektiği hükme bağlanmıştır. Anılan değişiklik 20 Ağustos 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Okuyucumuz öncelikle bu değişikliğin geriye yürüyüp yürümeyeceğini soruyor. İkinci olarak da süresi geçen işten ayrılış bildirgesinin verilmesi halinde veya vermemesi halinde ceza tutarının değişip değişmeyeceğini soruyor.

Son günlerin sosyal güvenlik uygulamalarının en önemli konularının başında işten çıkışların yasanın öngördüğü sürede verilmemesinden doğan idari para cezaları geliyor.

Bilindiği üzere 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile birlikte işverenler sadece işe aldıkları işçilerin bildirimini değil işten çıkardıkları işçilerinde çıkış bildirimlerini SGK’ya bildirmek durumundadırlar.

İşe giren işçilerin bildirimi “işe giriş bildirgesi”  doldurularak internet ortamından  verilmektedir. Genel kural olarak işçilerin çalışmaya başlamadan en az bir gün önceden işe giriş bildiriminin yapılması yasal bir zorunluluktur. Bunun birkaç istisnası vardır. Şöyle ki;

-İlk defa işçi çalıştırmaya başlayan işverenler ilk ay aldıkları işçileri işe başlama tarihinden itibaren bir ay içinde SGK’ya bildirebilirler. Örneğin; 1 Mayıs 2010 tarihinde ilkdefa tescil edilip işçi çalıştıran işveren Mayıs ayı içinde aldığı işçilerin tamamını en geç 1 Haziran 2010 tarihine kadar bildirebilir.

-İkinci olarak yurdışına sefer yapan taşıma araçlarına alınan işçilerinde bir ay içinde bildirim süresi bulunmaktadır.

Üçüncü ve önemli bir diğer istisna ise inşaat, tarım ve balıkçılık işyerlerine alınan işçilerin aynı gün bildirilmesi halinde ceza uygulanmayacaktır.

Peki bu süreleri geçiren işverenlere ne tür cezalar uygulanır? Eğer işveren süresi geçtiği halde kurum fark etmeden kendisi bildirim yaparsa işçi başına bir asgari ücret idari para cezası alır.

İşveren kendiliğinden bildirmeyip kurum gerek denetim elemanları veya başka bir yolla tespit yaparsa işçi başı ceza tutarı iki asgari ücrete çıkar. Ayrıca, bir yıl içinde ikinci, üçüncü kez sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilirse ceza tutarı kişi başına beş asgari ücret olduğu gibi bir yıl süreyle beş puanlık prim indiriminden de yararlanamaz.

Görüldüğü üzere sigortasız işçi çalıştırmak büyük bir risk taşıyor. Ben yakalanmam demeyin. Yakalanınca gerçekten canınız yanar.

Buraya kadar işe girişlerin yasal sürede nasıl yapılacağını ve gecikme halinde ne tür müeyyidelerle karşılaşacağımızı anlatmaya çalıştık. Okuyucumuzun da başına gelen ve birçok işverenin geç fark ettiği 2008 yılında başlayan uygulama ise işçi çıkışlarının ne zaman ve nasıl yapılacağı konusudur.

İşçi çıkışlarının da belirli bir kural çerçevesinde “işten ayrılış bildirgesi” ile SGK’ya yapılması esastır. Buna göre, işverenlerin, ister kendileri çıkarmış olsunlar isterse de işçi çıkmış olsun işten ayrılan her işçi için ayrılış tarihinden itibaren on gün içinde SGK’ya “işten ayrılış bildirgesi”ni vermeleri zorunludur.

 On gün geçtikten sonra verilen bildirgeler için veya verilmeyenler için doğrudan asgari ücretin bir katı tutarında idari para cezası uygulanır. Ceza tutarı işverenin kendiliğinden vermesi veya kurum tarafından fark edilmesi halinde değişmez.

Bu konu esas olarak 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe girmekle birlikte 1 Ağustos 2009 tarihinden itibaren istisnasız uygulamaya girmiştir. Bunun sebebi ise işverenlerin çokça şikayet ettikleri bir uygulamanın bu tarihte hayata geçmesidir.

Anılan tarihe kadar işçi alan veya çıkaran işverenler bildirimleri sadece SGK’ya yapmıyorlardı. Ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına F-1 ve F-2 formu, çalışma Bölge Müdürlüğüne işyeri bildirgesi, İş-Kur’a ise işten ayrılma bildirgesi veriyorlardı.

Sözkonusu bildirimlerin tamamı 1 Ağustos 2009 tarihinden itibaren kaldırıldı ve sadece SGK’ya yapılması yeterli hale geldi. Bakanlık, Bölge Müdürlüğü ve İş-Kur işveren ve işçi bilgilerini SGK’dan temin etmeye başladılar. Bu şekilde işverenlerde aynı tür bilgileri aynı bakanlığın değişik kurum ve kuruluşlarına tekrar tekrar vermekten kurtulmuş oldular.