Damga Vergisi'nde nüsha-suret ayrımı

Damga Vergisi Yasası'nın birinci maddesinde hükme bağlandığı üzere, söz konusu yasaya ekli (1) sayılı tabloda yer alan kâğıtlar Damga Vergisi'ne tabidir. Damga Vergisi uygulaması açısından ‘kâğıtlar' terimi yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve bir husus ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgelerle elektronik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade etmektedir.

 

Mevcut yasal düzenlemeden de anlaşılacağı üzere, yabancı ülkelerle Türkiye'deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kâğıtlar, Türkiye'de resmi dairelere ibraz edildiği, üzerine devir veya ciro işlemleri yürütüldüğü veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde vergiye tabi tutulmaktadır.

 

Diğer yandan Damga Vergisi'ne tabi kâğıtlar mahiyetinde bulunan veya onların yerini alan mektup ve şerhlerle, bu kâğıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine, devrine veya bozulmasına ilişkin mektup ve şerhler de Damga Vergisi'ne tabidir. (Damga Vergisi Yasası Md: 2)

Damga Vergisi Yasası'na ekli iki ayrı tablo bulunmaktadır. (1) sayılı tabloda "Damga Vergisi'ne tabi kâğıtlar", (2) sayılı tabloda ise "Damga Vergisi'nden istisna edilen kâğıtlar" yer almaktadır.

 

(1) sayılı "Damga Vergisi'ne tabi kâğıtlar" yasal düzenleme gereği kendi içinde;

* Akitlerle ilgili kâğıtlar,

* Kararlar ve mazbatalar,

* Ticari işlerde kullanılan kâğıtlar,

* Makbuzlar ve diğer kâğıtlar,

olarak dört gruba ayrılmış bulunmaktadır.

 

Herhangi bir kâğıdın tabi olacağı Damga Vergisi'nin belirlenmesi açısından söz konusu kâğıdın mahiyetine bakılır ve buna göre tabloda yazılı vergisi bulunur. Bu bağlamda da kâğıtların mahiyetinin belirlenmesinde, şekli yasalarda belirtilmiş olanlarda yasalardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerinde yasanın sağladığı hak ve özellikleri ile anlamına bakılarak işlem yapılır.

 

Damga Vergisi Yasası'nın 5'inci maddesi gereği olarak bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâğıtların her nüshası ayrı ayrı aynı miktar ve nispette Damga Vergisi'ne tabi tutulmaktadır.

 

Ancak Damga Vergisi Yasası'na ekli (1) sayılı tablonun ‘IV-makbuzlar ve diğer kâğıtlar' başlıklı bölümünün (3) numaralı fıkrasında, tabloda yazılı kâğıtlardan aslı 1.00 TL'den fazla maktu ve nispi vergiye tabi olanların resmi dairelere ibraz edilecek özel suret ve tercümelerinin makdu olarak 2010 yılı için 0.55 TL Damga Vergisi'ne tabi tutulması öngörülmüştür.

 

Bu hükmün uygulanmasında ‘nüsha ve suret' ayrımı duraksama yaratmış olup, bu duraksamanın giderilmesine yönelik Maliye Bakanlığı 2010/1 sayılı ‘Damga Vergisi Kanunu Sirküleri'ni yayımlamıştır.

 

Söz konusu sirkülerde de ifade edildiği üzere "Damga Vergisi Yasası uygulamasında aynı hüküm ve kuvveti haiz olmak üzere birden fazla düzenlenmiş ve taraf/taraflarca ayrıca imzalanmış olan kâğıtların her biri nüshadır. Bu kapsamda nüshalar, belli bir hususu ispat ve belli etmek üzere müstakilen ve aynı zamanlarda farklı mekânlarda ibraz edilebilen mahiyette olan kâğıtlardır.

 

Suret ise aslında bulunan ibarelerin aynısını taşıyan, fakat aslında bulunan imzaları taşımayıp, aslına uygun olduğuna ilişkin onaylayanın imzasını ve kaşesini ihtiva eden kâğıtları ifade etmektedir. Taraf veya taraflarca düzenlenerek imzalanmış, diğer bir ifadeyle hukuken tekemmül etmiş bir kâğıdın usulüne uygun olarak çıkarılmış, ancak taraflarca ayrıca imzalanmamış örnekleri surettir.

 

Kâğıtların fotokopi ile çoğaltılmış örneklerinin de ‘aslına uygundur' ya da ‘aslı gibidir' şerhi ile onaylayanın imzası veya kaşesini ihtiva etmesi halinde mahiyeti itibariyle suret; kâğıdın taraflarına ayrıca imzalanması halinde ise nüsha olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

Damga Vergisi'ne tabi kâğıtlar bakımından düzenlenecek nüsha ve/veya çıkarılacak suret sayısına ilişkin olarak Damga Vergisi Yasası'nda herhangi bir belirleme, daha açıkçası sınırlama bulunmamaktadır. Diğer yandan uygulamada örnek olarak düzenlendiği belirtilen kâğıtlar bakımından, nüsha ve suret ayrımının bu açıklamalar doğrultusunda yapılması gerekmektedir.

Dolayısıyla uygulamada düzenlenen;

 

* Kâğıt nüshalarının birden fazla olması durumunda her bir nüsha ayrı ayrı miktar veya nispette,

* Yasaya ekli (1) sayılı tabloda yazılı şartları haiz kâğıtların resmi dairelere ibraz edilecek suretleri ise maktu,

Damga Vergisi'ne tabi tutulmaktadır.

Özel nitelikte bir düzenleme olarak "Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kâğıtların Damga Vergisi'ni kişiler öder" (Damga Vergisi Yasası Md:3).